Ben je (startende) ondernemer? Dan heb je vast gehoord van de Wet DBA. Al sinds de invoering zorgt deze nieuwe wetgeving voor onzekerheid. Jarenlang werd er nauwelijks gehandhaafd, maar vanaf 2026 komt daar definitief verandering in. Daarom is dit het moment om te begrijpen wat de Wet DBA voor jou betekent en hoe je voorkomt dat je het risico loopt op schijnzelfstandigheid.
In dit artikel leg ik uit wat de Wet DBA inhoudt, wat schijnzelfstandigheid precies is, wat daarvan de risico’s zijn en wat mijn visie is.
Wat is de Wet DBA?
De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) bepaalt of je als ondernemer zelfstandig werkt of feitelijk toch in dienst bent. Het doel van de wet is om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Dit zijn situaties waarin iemand op papier zzp’er is, maar in de praktijk hetzelfde werk doet als een werknemer. De Belastingdienst kijkt daarbij niet alleen naar je contract, maar vooral naar hoe de samenwerking in de praktijk feitelijk verloopt.
Wat is schijnzelfstandigheid?
Er is sprake van schijnzelfstandigheid als jij volgens je overeenkomst als zzp’er werkt, maar feitelijk een werknemer bent. Tekenen hiervan zijn:
- Je hebt maar één opdrachtgever
- Je volgt werktijden of roosters
- Je werkt op locatie van de opdrachtgever
- Je gebruikt materialen van de opdrachtgever
- Je mag je niet laten vervangen
- Je loopt geen ondernemersrisico
- Je doet hetzelfde werk als werknemers in het bedrijf
Hoe meer van deze factoren aanwezig zijn, hoe groter de kans dat de Belastingdienst jouw samenwerking ziet als een fictief dienstverband.
Wat gebeurt er als de Belastingdienst oordeelt dat je een dienstverband hebt?
Als de Belastingdienst vindt dat er schijnzelfstandigheid is, kan dat grote gevolgen hebben. Zo kan de opdrachtgever een naheffing krijgen op de loonbelasting of boetes ontvangen. Ook al ligt het formele risico bij de opdrachtgever, als zzp’er kun jij alsnog niet veilig zijn en problemen krijgen. Voor de zzp’er kan het betekenen dat je opdrachten verliest of zelfs jouw ondernemersaftrek verliest. Het kan dus wel degelijk een directe impact hebben op jouw onderneming.
Mijn visie als jurist
De Wet DBA heeft een terecht doel: schijnzelfstandigheid aanpakken. Maar in de praktijk zit het probleem vooral in de manier waarop de regels worden gehandhaafd. De combinatie van boetes, terugwerkende correcties en grote interpretatieruimte van de wetgeving zorgt voor onzekerheid bij zowel de zzp’ers als bij de opdrachtgevers. Daardoor verdwijnen opdrachten, haken zzp’ers noodgedwongen af en verliest de arbeidsmarkt waardevolle flexibele professionals. Dit is zonde en onnodig. Door deze onzekerheid is het als ondernemer nu belangrijker dan ooit om juridisch goed voorbereid te zijn.
Twijfel je over jouw situatie? Ik help je graag.
Of je nu wilt weten of je DBA-proof werkt, je contracten wilt laten checken of advies nodig hebt over ondernemersrisico’s, stuur me gerust een bericht. Ik denk graag met je mee.
Auteur: mr. Chantal Haverkamp